English
Yumurtalık (Over) Kanseri Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
Yumurtalık kanseri genellikle sessiz başlar. Hastalar sıkça şöyle anlatır: “Bir süredir karnımda şişlik, gaz var ve yemekten sonra hemen doygun hissediyorum.” Bu şikayetler çoğu zaman günlük hayat içinde normalleşir ve “geçer” diye beklenir.
Dünya Sağlık Örgütü istatistiklerine (WHO 2024) göre yumurtalık (over) kanserli kadınların çoğu tanı aldığında hastalık ileri evrededir. Ne yazık ki, hastaların yalnızca yaklaşık beşte biri erken evrede saptanabilmektedir.
Ancak erken tanı alan kadınların %93,1’i tamamen iyileşebilmektedir (SEER Database). İleri evrede tanı konulan (Uzak Yayılım) hastalarda ise 5 yıllık sağkalım oranı %31 civarındadır.
Amaç korkmak değil, vücudun verdiği küçük sinyalleri doğru okumaktır ve erken tanı fırsatını kaçırmamaktır.
Yumurtalık Kanseri (Over) Kanseri Nedir?
Yumurtlık (over) kanseri, yumurtalık dokusundaki hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu oluşan malign tümörlerdir. En sık görülen tipi epitelyal over kanseridir (%90). Daha nadir görülen stromal ve germ hücreli tipleri (5 yıllık sağkalım oranı %93’e kadar çıkabilir) genç yaşlarda da görülebilir.
Yumurtalık (over) kanseri; karın şişliği, hazımsızlık veya adet değişikliği gibi belirtilerle fark edilebilen; erken evrede yakalanırsa tamamen tedavi edilebilme ihtimali yüksek olan bir kanser türüdür.
Belirtileri
Yumurtalık (over) kanserinin belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Karın şişliği-gaz: Karın içi sıvı birikimi veya kitle basısı.
- Yemekten sonra çabuk doygunluk: Diyafram basısı-mide hacminin azalması.
- Kasık-sırt-bel ağrısı: Sinir basısı veya yayılım etkisi.
- Adet düzensizliği: Hormon üreten tümörlerde görülebilir.
- Sık idrara çıkma: Mesaneye bası nedeniyle gelişebilir.
- İstemsiz kilo kaybı: Metabolik etkiler.
- Halsizlik: En sık gözden kaçan belirtidir.
Genetik Risk Faktörleri Nelerdir?
Yumurtalık (over) kanserinin genetik risk faktörleri vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz.
- BRCA1 / BRCA2 mutasyonu: En önemli risk faktörleridir (%40’a kadar risk artışı).
- Lynch Sendromu (HNPCC): %10’a varan risk (kolon, endometrial, meme ve diğer kanserlerle ilişkilidir).
- PALB2, RAD51C: Orta düzey genetik risk faktörüdür.
- Ailede over-meme kanseri: 3 kata kadar risk artış.
- Endometriozis: Özellikle clear cell tip ile ilişkilidir.
- Erken adet, geç menopoz: Hormon etkisinin uzun sürmesi.
Yumurtalık (over) kanserinde genetik yatkınlık varsa yalnızca tedavi değil, koruyucu yaklaşım (profilaktik cerrahi) bile değerlendirilebilir.
Yumurtalık Kisti ve Over (Yumurtalık) Kanseri Aynı Mıdır?
Yumurtalık kisti ve over (yumurtalık) kanseri aynı hastalık değildir. Yumurtalık kistleri çoğunlukla iyi huyludur ve özellikle genç yaşta sık görülür. Over kanseri ise hücresel yapısı değişmiş ve kontrolsüz çoğalan hücrelerden oluşur.
Her kist kanser değildir, fakat:
- Menopoz sonrası gelişen kistler,
- Hızlı büyüyen yapılar,
- Aile öyküsü olan durumlarda yakın takip gerekir.
Tanısı (Teşhisi)
Yumurtalık (over) kanseri tanısı (teşhisi) için şu anda genel popülasyon için kanıtlanmış bir erken tarama testi bulunmamaktadır. Kesin tanı yalnızca patoloji ile konabilir. Yumurtalık kanseri teşhisi için:
- Klinik öykü ve jinekolojik muayene,
- TVUSG (Transvajinal ultrason),
- Kan testleri → CA-125 & HE4,
- MR/BT ile yayılım değerlendirme,
- ROMA/ADNEX risk skorlaması,
- Patolojik inceleme (biyopsi),
- Gerekirse evreleme cerrahisi (laparoskopi) yapılır.
Rahim ağzı kanseri taramasında kullanılan Smear testi, yumurtalık tümörlerinin tanısında hiçbir etkinliğe sahip değildir.
Tedavisi
Yumurtalık (over) kanseri tedavisi hastalığın bulunduğu evreye göre değerlendirilerek farklı yöntemler kullanılarak yapılmaktadır.
Sitoredüktif Cerrahi (Temel Tedavi Basamağı)
Ameliyatın amacı, sadece kanserli dokuyu çıkarmak değil, geride kalan tümör miktarını minimize etmektir. Deneyimli bir cerrah tarafından yapılan bu işlem, tedavinin başarısında kritik bir rol oynar.
Kemoterapi
Genellikle 6 kür uygulanır, cerrahi öncesinde veya sonrasında kullanılır.
PARP İnhibitörleri (Moleküler Bakım Tedavisi)
Bu yeni ilaç sınıfı, özellikle BRCA mutasyonu veya Homolog Rekombinasyon Eksikliği (HRD) olan hastalarda kemoterapi sonrasında nüksü önlemede bakım tedavisi olarak kullanılmakta ve yaşam süresini önemli ölçüde uzatmaktadır.
Bevacizumab (Anti-VEGF) ve İmmünoterapi
Bevacizumab, tümörün damarlanmasını engelleyerek ve tümör mikroçevresindeki immün baskıyı azaltarak, kemoterapi ile kombine edilir. Klinik çalışmalarda Bevacizumab’ın immünoterapi ajanları (Anti-PD-L1/PD-1 inhibitörleri) ile sinerji yarattığı görülmüştür.
HIPEC (Hipertermik İntraperitoneal Kemoterapi)
Seçili ileri evre vakalarda uygulanır, dikkatli değerlendirilmelidir.
Fertilite Koruyucu Cerrahi
Erken evre genç hastalarda değerlendirilebilir. Tedavide hedef yalnızca yaşam süresi değil; yaşam kalitesinin korunmasıdır.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Bazı tümörler erken evrede ultrason ile izlenemeyebilir. Şikayetleriniz yeni, sürekli ve kötüleşen nitelikteyse, MRI-BT gibi ileri görüntüleme yöntemleri gerekebilir.
Erken evre genç hastalarda yumurtalık koruyucu cerrahi ve tedaviler değerlendirilebilir.
Erken evrede (Lokalize) tanı konulan hastalarda 5 yıllık tedavi başarısı %93,1’dir.
Periton (karın zarı), lenf nodları ve karaciğer çevresine yayılır. Evre 3’te karın boşluğuna ve lenf düğümlerine yayılım görülür.
Yumurtalık kanserinin takibi doktorunuz başka şekilde önermedikçe genel olarak şu şekilde olmaktadır.
- İlk 2 yıl: 3–4 ayda bir,
- Sonraki 3 yıl: 6 ayda bir,
- yıldan sonra: yıllık kontrol
Yumurtalık kanser smear testinde çıkmaz. Smear testi sadece rahim ağzını değerlendirir; yumurtalık tümörlerinin tanısında hiçbir etkinliği bulunmamaktadır.
Cinsel İlişki Sonrası Kanama Ne Zaman Ciddi Olur?
Kadın bedeni, en ufak değişiklikte bile bize bir şey anlatır. Ama çoğu zaman o sesi [...]
Devamını okuKas
Jinekolojik Kanserlerde Genetik Risk: BRCA, Lynch ve Ne Anlama Geliyor?
Bazı kadınlar kanserle tesadüfen değil, genetik bir mirasın sessiz etkisiyle karşılaşır. Bu genetik faktörler, rahim, [...]
Devamını okuKas
Menopoz Sonrası Hormon Replasman Tedavisi (HRT)
Menopoz, her kadının yaşam döngüsünün doğal bir parçasıdır. Ancak bu dönemde östrojen hormonunun azalmasıyla birlikte; [...]
Devamını okuKas
Radikal Histerektomi Nedir?
Radikal histerektomi, rahim ağzı (serviks) kanserinde uygulanan kapsamlı bir cerrahi yöntemdir. Bu ameliyatta sadece rahim [...]
Devamını okuEki
Profilaktik (Koruyucu) Cerrahi BRCA Taşıyıcılarında Ne Zaman Düşünülmeli
BRCA genleri nedir? BRCA1 ve BRCA2 genleri, vücuttaki DNA hasarını onaran koruyucu genlerdir. Bu genlerde [...]
Devamını okuEki
Pelvik ve Paraaortik Lenf Nodu Diseksiyonu Nedir ve Neden Yapılır?
Lenf nodları nedir? Lenf nodları (lenf bezleri), bağışıklık sistemimizin bir parçasıdır. Vücutta mikropları, yabancı maddeleri [...]
Devamını okuEki
Over (Yumurtalık) Kanseri Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Over (yumurtalık) kanseri ameliyatı nedir? Yumurtalık kanseri ameliyatı, hastalığın tamamen çıkarılmasını ve yayılımın kontrol altına [...]
Devamını okuEki
Kolposkopi ve LEEP Sonrası Süreç
Kolposkopi nedir? Kolposkopi, rahim ağzını büyüterek incelemeye yarayan bir yöntemdir. Amaç, anormal smear veya HPV [...]
Devamını okuEki
