English
HPV nedir?
HPV (Human Papilloma Virüs), cinsel yolla bulaşan en yaygın virüslerden biridir. Dünya genelinde cinsel olarak aktif kişilerin %80’inden fazlası yaşamı boyunca en az bir kez HPV ile karşılaşır. HPV’nin 200’den fazla tipi vardır. Bunların yaklaşık 40 tanesi genital bölgeyi etkiler; bazıları zararsız, bazıları ise kanser gelişimine yol açabilen yüksek riskli tiplerdir.
HPV nasıl bulaşır?
HPV, cilt temasıyla bile bulaşabilir; cinsel ilişki (vajinal, anal veya oral) en yaygın bulaşma yoludur. Kondom kullanımı riski azaltır ama tamamen ortadan kaldırmaz, çünkü virüs cilt temasından da geçebilir.
Nadiren doğum sırasında anneden bebeğe bulaşma da mümkündür.
HPV vücutta ne yapar?
HPV vücuda girdikten sonra bazı kişilerde bağışıklık sistemi virüsü birkaç ay içinde temizler. Ancak bazı kişilerde virüs kalıcı hale gelir (persistan enfeksiyon). Bu durum hücrelerde genetik hasara neden olur ve kanser gelişiminin ilk adımı olabilir.
HPV hangi kanserlerle ilişkilidir?
Yüksek riskli HPV tipleri (özellikle tip 16 ve 18) şu kanserlerle ilişkilidir:
– Rahim ağzı (serviks) kanseri – HPV ilişkisi %99’un üzerindedir.
– Vajina ve vulva kanserleri
– Anal (makat) kanseri
– Penis kanseri (erkeklerde)
– Ağız ve boğaz kanserleri (özellikle orofarenks)
Bu nedenle HPV sadece kadınlarda değil, erkeklerde de önemli bir halk sağlığı sorunudur.
HPV’nin kansere yol açma mekanizması nedir?
HPV, hücrelerin DNA’sına girerek bazı kanser genlerini (E6 ve E7) aktif hale getirir. Bu genler, hücrenin kontrolsüz şekilde çoğalmasına neden olur. Zaman içinde bu hücreler kansere dönüşür. Yani HPV, bir “tetikleyici” olarak davranır. Ama her HPV enfeksiyonu kanserle sonuçlanmaz süreklilik ve bağışıklık durumu belirleyicidir.
HPV aşısı kansere karşı korur mu?
Evet. HPV aşısı, kansere neden olan en tehlikeli HPV tiplerine karşı koruma sağlar. Günümüzde kullanılan Gardasil 9 aşısı, 9 farklı HPV tipine (6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58) karşı bağışıklık kazandırır. Aşı cinsel yaşam başlamadan önce yapılırsa en yüksek koruma sağlanır. Ancak yetişkinlerde de (45 yaşına kadar) koruyucu etkisi devam eder.
HPV pozitif olmak kanser anlamına mı gelir?
Hayır. HPV pozitiflik sadece virüsün varlığını gösterir, kanser anlamına gelmez. Çoğu HPV enfeksiyonu 6–18 ay içinde kendiliğinden temizlenir.
Ancak virüs kalıcı hale gelirse, rahim ağzı hücrelerinde CIN (servikal displazi) adı verilen değişiklikler gelişebilir. Bu aşamada yapılan kolposkopi ve LEEP işlemleri, kansere dönüşmeden sorunu ortadan kaldırır.
Erkekler de HPV aşısı olmalı mı?
Evet, kesinlikle. Erkeklerde HPV, penis, anal bölge ve boğaz kanserlerine yol açabilir. Ayrıca erkekler virüsü farkında olmadan partnerlerine bulaştırabilir. Toplum genelinde aşılama oranı arttıkça hem kadınlarda hem erkeklerde HPV kaynaklı kanserler belirgin şekilde azalır.
HPV testi ve smear testi ne işe yarar?
Smear testi: Rahim ağzından alınan hücrelerde anormallik var mı diye bakılır. HPV DNA testi: Kanser yapma riski yüksek HPV tipleri var mı, onu gösterir. Bu iki test birlikte uygulandığında, rahim ağzı kanseri riski neredeyse tamamen önlenebilir.
Son Söz
HPV, kansere yol açabilen ama önlenebilen bir virüstür. Aşı, düzenli smear testleri ve kolposkopi kontrolleri sayesinde erken tanı ve koruma mümkündür.
Radikal Histerektomi Nedir?
Radikal histerektomi, rahim ağzı (serviks) kanserinde uygulanan kapsamlı bir cerrahi yöntemdir. Bu ameliyatta sadece rahim [...]
Devamını okuEki
Profilaktik (Koruyucu) Cerrahi BRCA Taşıyıcılarında Ne Zaman Düşünülmeli
BRCA genleri nedir? BRCA1 ve BRCA2 genleri, vücuttaki DNA hasarını onaran koruyucu genlerdir. Bu genlerde [...]
Devamını okuEki
Pelvik ve Paraaortik Lenf Nodu Diseksiyonu Nedir ve Neden Yapılır?
Lenf nodları nedir? Lenf nodları (lenf bezleri), bağışıklık sistemimizin bir parçasıdır. Vücutta mikropları, yabancı maddeleri [...]
Devamını okuEki
Over (Yumurtalık) Kanseri Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Over (yumurtalık) kanseri ameliyatı nedir? Yumurtalık kanseri ameliyatı, hastalığın tamamen çıkarılmasını ve yayılımın kontrol altına [...]
Devamını okuEki
Kolposkopi ve LEEP Sonrası Süreç
Kolposkopi nedir? Kolposkopi, rahim ağzını büyüterek incelemeye yarayan bir yöntemdir. Amaç, anormal smear veya HPV [...]
Devamını okuEki
Jinekolojik Kanserlerde Laparoskopi ve Robotik Cerrahi Karşılaştırması
Laparoskopi ve robotik cerrahi nedir? Her iki yöntem de “minimal invaziv cerrahi” grubundadır — yani [...]
Devamını okuEki
Endometrium (Rahim) Kanserinde Laparoskopik Cerrahinin Avantajları
Laparoskopik cerrahi nedir? Laparoskopik cerrahi, halk arasında “kapalı ameliyat” olarak bilinir. Karın bölgesine 3-4 küçük [...]
Devamını okuEki
