Yumurtalık (over) kanseri nedir?
Yumurtalık kanseri, yumurtalıklarda yer alan hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla oluşan bir kanser türüdür. Kadın üreme organları arasında en sessiz ilerleyen kanserlerden biridir. Genellikle erken dönemde belirti vermediği için tanı konduğunda hastalık ileri evreye ulaşmış olabilir.
Yumurtalık kanseri hem genç hem de ileri yaş kadınlarda görülebilir, ancak en sık menopoz sonrası dönemde ortaya çıkar.
Yumurtalık kanseri türleri nelerdir?
Yumurtalıkta üç ana hücre tipi bulunur; kanser bu hücrelerden herhangi birinden gelişebilir:
1. Epitel hücreli tümörler: En sık görülen tip (%85).
2. Germ hücreli tümörler: Genç yaşlarda görülebilir.
3. Stromal tümörler: Hormon üreten hücrelerden kaynaklanır.
Risk faktörleri nelerdir?
Bazı kadınlarda genetik veya çevresel faktörler hastalığın gelişme riskini artırır:
– Ailede yumurtalık, meme veya kolon kanseri öyküsü
– BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları
– Hiç doğum yapmamış olmak
– Uzun süre yumurtlamanın devam etmesi (erken adet – geç menopoz)
– Hormon tedavisi (özellikle menopoz sonrası)
– Obezite ve sağlıksız beslenme
Koruyucu faktörler arasında doğum yapmak, emzirmek ve doğum kontrol hapı kullanımı sayılabilir.

Yumurtalık kanseri belirtileri nelerdir?
Yumurtalık kanseri genellikle sinsi seyreder. Belirtiler spesifik değildir ve çoğu zaman başka hastalıklarla karıştırılır:
– Karında şişlik veya dolgunluk hissi
– Sürekli gaz, hazımsızlık veya karın ağrısı
– Sık idrara çıkma veya kabızlık
– İştahsızlık ve kilo kaybı
– Kasık veya bel ağrısı
– Adet düzensizliği
Bu belirtiler birkaç hafta boyunca devam ediyorsa mutlaka bir jinekolojik onkoloji uzmanına başvurulmalıdır.
Tanı nasıl konur?
Tanı, birden fazla değerlendirme yönteminin birlikte yapılmasıyla konur:
1. Jinekolojik muayene: Yumurtalıkların büyüklüğü ve yapısı değerlendirilir.
2. Ultrasonografi (USG): Kitle olup olmadığına bakılır.
3. Kan testleri:
– CA-125: Yumurtalık kanserlerinde yükselen bir tümör belirtecidir.
– Gerekirse HE4 veya ROMA testi yapılabilir.
4. Bilgisayarlı tomografi (BT) / MR: Tümörün yayılımını gösterir.
5. Cerrahi değerlendirme (laparotomi/laparoskopi): Kesin tanı, alınan dokunun patolojik incelemesi ile konur.
Tedavi nasıl yapılır?
Tedavide temel yaklaşım genellikle cerrahi + kemoterapi kombinasyonudur.
– Cerrahi: Tümörün ve varsa yayılmış dokuların tamamen çıkarılması amaçlanır. (Rahim, yumurtalıklar, tüpler, omentum ve lenf nodları çıkarılabilir.)
– Kemoterapi: Cerrahiden sonra kalan hücreleri yok etmek için uygulanır.
– Hedefe yönelik tedaviler: BRCA mutasyonu olan hastalarda PARP inhibitörleri gibi ilaçlar kullanılabilir.
Erken evrede tanı konan hastalarda cerrahi sonrası tam iyileşme oranı oldukça yüksektir.
Yumurtalık kanseri genetik midir?
Evet, özellikle BRCA1/2 gen mutasyonu olan kadınlarda risk belirgin şekilde artar. Bu nedenle ailede meme veya over kanseri öyküsü varsa genetik test yaptırmak çok önemlidir.
Taşıyıcı olduğu saptanan kişilerde:
– Daha sık tarama yapılır
– Gerekirse koruyucu cerrahi (profilaktik salpingo-ooferektomi) önerilebilir.
Erken tanı mümkün mü?
Yumurtalık kanseri için henüz kesin bir tarama testi yoktur. Bu nedenle kadınların şikâyetlerini dikkate alması, düzenli jinekolojik muayenelerini yaptırması çok önemlidir.
Ayrıca riskli ailelerde genetik test ve düzenli ultrason + CA-125 takibi erken tanı şansını artırır.
Son Söz
Yumurtalık kanseri sinsi seyreden ama erken tanındığında başarıyla tedavi edilebilen bir hastalıktır. Düzenli kontrollerinizi ihmal etmeyin; erken fark etmek yaşamı kurtarır.
English